KHỚP CỨNG – CHỚ CHỦ QUAN

DẤU HIỆU SỚM CỦA VIÊM KHỚP DẠNG THẤP

Đừng nhầm lẫn với mỏi cơ thông thường

Bạn thức dậy vào buổi sáng và nhận thấy các khớp tay, khớp gối hoặc cổ chân khó cử động, cảm giác như bị “đóng băng” trong vài giờ đầu ngày? Đây không đơn thuần là hiện tượng mỏi sau giấc ngủ mà có thể là dấu hiệu sớm của viêm khớp dạng thấp (Rheumatoid Arthritis – RA) – một bệnh lý viêm khớp mạn tính do rối loạn tự miễn, nếu không phát hiện và điều trị sớm sẽ dẫn đến tổn thương khớp không thể hồi phục.

1. Cứng khớp buổi sáng là gì?

Cứng khớp buổi sáng (Morning stiffness) là cảm giác cứng, khó cử động tại các khớp, thường xuất hiện sau khi ngủ dậy hoặc sau thời gian dài không vận động. Thời gian cứng khớp thường kéo dài trên 30 phút đến vài giờ, sau đó giảm dần khi người bệnh bắt đầu vận động nhẹ.

Biểu hiện thường gặp:

• Cứng khớp ngón tay, cổ tay, đầu gối vào buổi sáng

• Cử động khó khăn, phải xoa bóp nhẹ khớp mới dần vận động được

• Tình trạng lặp lại mỗi sáng và tiến triển tăng dần theo thời gian

• Có thể kèm theo sưng, nóng, đau nhức khớp

 

2. Tại sao lại là dấu hiệu sớm của viêm khớp dạng thấp?

Viêm khớp dạng thấp (RA) là một bệnh tự miễn, trong đó hệ miễn dịch tấn công nhầm vào màng hoạt dịch khớp, gây viêm mạn tính. Trong giai đoạn đầu, hiện tượng cứng khớp buổi sáng là một triệu chứng đặc trưng và rất có giá trị chẩn đoán sớm.

• Cứng khớp trong RA kéo dài > 60 phút

• Thường xuất hiện tại các khớp nhỏ hai bên đối xứng: khớp bàn tay, cổ tay, bàn chân

• Có thể đi kèm mệt mỏi, sốt nhẹ, sụt cân không rõ nguyên nhân

Đây là giai đoạn “vàng” để can thiệp, giúp ngăn chặn quá trình phá hủy khớp không hồi phục.

3. Phân biệt với cứng khớp do thoái hóa khớp

4. Các xét nghiệm giúp chẩn đoán viêm khớp dạng thấp

Để xác định chính xác RA, bác sĩ sẽ chỉ định:

🔬 Xét nghiệm máu:

• RF (Rheumatoid Factor)

• Anti-CCP (anti-cyclic citrullinated peptide) – độ đặc hiệu cao

• CRP, ESR – đánh giá mức độ viêm toàn thân

🩻 Chẩn đoán hình ảnh:

• X-quang khớp: Giai đoạn sớm có thể bình thường

• MRI hoặc siêu âm khớp: Phát hiện tràn dịch, dày màng hoạt dịch, tổn thương mô mềm

 

5. Tại sao cần điều trị sớm?

Viêm khớp dạng thấp không điều trị kịp thời có thể gây:

• Phá hủy sụn và xương dưới sụn

• Biến dạng khớp vĩnh viễn, mất chức năng vận động

• Biến chứng toàn thân: tim mạch, phổi, thận, mắt

• Ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng sống và khả năng lao động

Điều trị sớm giúp làm chậm tiến triển bệnh, bảo tồn chức năng khớp và giảm nguy cơ tàn phế.

6. Hướng tiếp cận điều trị RA hiện nay

✅ Điều trị bằng thuốc:

• DMARDs (thuốc điều chỉnh bệnh) như methotrexate

• Corticoid liều thấp trong giai đoạn viêm cấp

• Thuốc sinh học (anti-TNF, anti-IL-6…) trong trường hợp kháng trị

✅ Tập luyện và vật lý trị liệu

• Giữ khớp linh hoạt, tăng sức cơ quanh khớp

• Tránh cứng khớp và teo cơ thứ phát

✅ Chế độ ăn uống hỗ trợ

• Bổ sung omega-3, chất chống viêm tự nhiên (nghệ, gừng, rau xanh)

• Hạn chế thực phẩm gây viêm: đường, mỡ động vật, đồ ăn chế biến sẵn

• Uống đủ nước để duy trì dịch khớp và trao đổi chất

 

👨‍⚕️ Lời khuyên từ chuyên gia

“Cứng khớp buổi sáng không chỉ là hiện tượng thoáng qua – mà là ‘tiếng chuông báo động’ của viêm khớp dạng thấp. Phát hiện sớm, can thiệp sớm chính là chiến lược then chốt để bảo tồn chức năng khớp lâu dài.”
– PGS.TS.BS. Nguyễn Thị Bích – Trưởng khoa Nội cơ xương khớp, BV ĐH Y Dược TP.HCM

✅ Gợi ý từ Sống Khỏe 247

• Đừng tự xem nhẹ cứng khớp buổi sáng – hãy ghi nhận thời gian và tần suất xuất hiện

• Chủ động đi khám chuyên khoa khi có dấu hiệu nghi ngờ

• Thực hiện xét nghiệm sớm để có hướng điều trị chính xác

• Kết hợp thuốc – vận động – dinh dưỡng – nghỉ ngơi đúng cách để kiểm soát bệnh

Kết luận

Cứng khớp buổi sáng kéo dài không phải là hiện tượng bình thường, mà có thể là dấu hiệu sớm của viêm khớp dạng thấp – một bệnh mạn tính nguy hiểm nhưng có thể kiểm soát tốt nếu phát hiện kịp thời. Lắng nghe cơ thể và chủ động thăm khám là cách bạn bảo vệ chính mình khỏi biến chứng nặng nề của bệnh khớp.

📢 Chia sẻ bài viết này để cộng đồng – đặc biệt là phụ nữ trung niên, người có tiền sử gia đình mắc bệnh tự miễn – có thể nhận diện sớm dấu hiệu nguy hiểm và can thiệp đúng lúc.