BIẾN DẠNG KHỚP – CẢNH BÁO NẶNG

08
Th6

Khi khớp không còn “nguyên vẹn” – dấu hiệu tổn thương không thể đảo ngược nếu không được can thiệp kịp thời

Biến dạng khớp – tức là khớp bị lệch trục, cong vẹo, phì đại hoặc mất đối xứng – không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn là dấu hiệu cho thấy bệnh lý xương khớp đã tiến triển đến giai đoạn nặng.

Tình trạng này thường gặp trong viêm khớp dạng thấp, thoái hóa khớp lâu năm, hoặc hậu quả của chấn thương, nhiễm trùng khớp không điều trị đúng cách. Nếu không được xử lý kịp thời, biến dạng khớp có thể dẫn đến mất chức năng vận động, tàn phế và ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống.

1. Biến dạng khớp là gì?

Biến dạng khớp là hiện tượng cấu trúc bình thường của khớp bị thay đổi do tổn thương sụn, xương, dây chằng hoặc mô mềm quanh khớp. Biểu hiện có thể bao gồm:

  • Lệch trục khớp: ví dụ, ngón tay cong hình cổ cò, bàn tay gió thổi (viêm khớp dạng thấp)

  • Phì đại khớp: to lên bất thường, biến dạng mặt khớp (thoái hóa khớp)

  • Lệch vẹo chi: chân chữ O, chân chữ X (thoái hóa gối)

  • Cứng khớp kéo dài, giới hạn vận động hoàn toàn

 

2. Nguyên nhân thường gặp

🔴 Viêm khớp dạng thấp (RA)

  • Là nguyên nhân phổ biến gây biến dạng nhiều khớp nhỏ ở bàn tay, cổ tay

  • Do tổn thương mạn tính màng hoạt dịch, gây phá hủy sụn – xương – dây chằng

  • Biến dạng điển hình: ngón tay hình cổ cò, bàn tay lưng lạc đà, bàn tay gió thổi

🟠 Thoái hóa khớp lâu năm

  • Sụn khớp bị bào mòn, mọc gai xương → lệch trục khớp

  • Gặp ở gối, háng, cột sống, khớp ngón tay cái

  • Biểu hiện: khớp gồ ghề, lệch trục, giảm vận động

🟡 Hậu quả của chấn thương hoặc viêm khớp nhiễm khuẩn

  • Gãy xương lệch, trật khớp không điều trị đúng → lệch trục lâu dài

  • Viêm khớp mủ phá hủy sụn và xương nhanh chóng nếu không cấp cứu sớm

🟢 Bệnh lý di truyền, chuyển hóa

  • Gout mạn tính gây u cục tophi biến dạng khớp

  • Viêm cột sống dính khớp gây dính khớp háng, cột sống

 

3. Biến dạng khớp gây ra hậu quả gì?

❗ Giảm khả năng vận động: khớp bị lệch → khó cầm nắm, đi lại, sinh hoạt
❗ Đau mạn tính: do biến dạng chèn ép dây thần kinh, lệch lực tì đè
❗ Tăng nguy cơ tàn phế nếu không được can thiệp kịp thời
❗ Giảm chất lượng sống, ảnh hưởng tâm lý (mất tự tin, trầm cảm…)

4. Cách chẩn đoán

✅ Thăm khám lâm sàng bởi bác sĩ chuyên khoa Cơ xương khớp
✅ Xét nghiệm máu: tìm dấu hiệu viêm (CRP, ESR), yếu tố dạng thấp (RF, anti-CCP)
✅ X-quang, MRI: đánh giá mức độ tổn thương xương, sụn, trục khớp
✅ Siêu âm khớp: phát hiện dịch viêm, dày màng hoạt dịch

5. Nguyên tắc điều trị biến dạng khớp

🔹 Điều trị nguyên nhân gốc: kiểm soát viêm khớp dạng thấp, gout, thoái hóa…
🔹 Vật lý trị liệu – phục hồi chức năng: giúp duy trì vận động và giảm biến dạng tiến triển
🔹 Nẹp chỉnh hình, hỗ trợ vận động: giúp hạn chế biến dạng và cải thiện chức năng
🔹 Phẫu thuật chỉnh trục hoặc thay khớp nhân tạo: áp dụng với biến dạng nặng, không đáp ứng điều trị nội khoa

👨‍⚕️ Lời khuyên từ chuyên gia

“Khi một khớp bắt đầu có dấu hiệu biến dạng, đó là lúc các tổn thương cấu trúc đã xảy ra và tiến triển không thể đảo ngược bằng thuốc đơn thuần. Phát hiện và điều trị sớm là cách duy nhất để giữ lại chức năng vận động.”
– TS.BS. Nguyễn Thành Vinh – BV Chấn thương Chỉnh hình TP.HCM

✅ Gợi ý từ Sống Khỏe 247

  • Đừng chờ đến khi khớp biến dạng mới đi khám

  • Người có bệnh khớp mạn tính nên kiểm tra định kỳ 6 tháng/lần

  • Duy trì cân nặng hợp lý, chế độ ăn giàu kháng viêm và tập vận động nhẹ nhàng mỗi ngày

  • Không tự ý nắn chỉnh khớp tại nhà hoặc theo mẹo dân gian

Kết luận

Biến dạng khớp không đơn thuần là vấn đề thẩm mỹ. Đó là biểu hiện của tổn thương nặng nề bên trong khớp, phản ánh sự tiến triển của bệnh khớp mạn tính không kiểm soát tốt. Hãy chủ động nhận diện, điều trị và phòng ngừa từ sớm – để bảo vệ khả năng vận động và chất lượng sống lâu dài.

📢 Chia sẻ bài viết này đến người thân, bạn bè – đặc biệt là người lớn tuổi, người bị viêm khớp mạn, thoái hóa khớp – để cùng nhau phát hiện sớm và bảo vệ hệ vận động một cách toàn diện.